Studying homeless mortality means obtaining data on mortality for the subpopulation of people experiencing homelessness. In theory, this could be done in two different ways:
Extracting data on people experiencing homelessness from the general death register; and/or
Using a database on people experiencing homelessness and searching for deaths.
However, the problem is that the death register does not include homelessness status and homelessness databases do not record deaths. Linking different registers could be a solution. We look at data sources that have been used in different contexts.
Skąd biorą się dane?
Badanie śmiertelności grupy osób doświadczających bezdomności wymaga pozyskania danych o śmierciach takich osób. Co do zasady można to zrobić w dwojaki sposób:
Wyodrębnienie danych dotyczących osób doświadczających bezdomności z ogólnego rejestru zgonów; i/lub
Wykorzystanie bazy danych osób doświadczających bezdomności i wyszukiwanie zgonów.
Problem polega jednak na tym, że rejestr zgonów nie uwzględnia statusu bezdomności, natomiast bazy danych osób doświadczających bezdomności nie rejestrują zgonów. Rozwiązaniem może być łączenie różnych rejestrów. Przyglądamy się źródłom danych, które były wykorzystywane w różnych kontekstach.
People experiencing homelessness do not disappear, they die. From data collected in other countries, we know that they often die at a young age, and that, contrary to popular perceptions, deaths of hypothermia account for only a small percentage of these deaths. We also know that the experience of homelessness itself is a contributing factor to premature death. Therefore, by examining homeless mortality, we can identify critical gaps in the support system.
This research is supported by the National Science Centre, Poland (grant number 2022/45/B/HS6/00322).
Counting the deaths of people experiencing homelessness in Poland
Osoby doświadczające bezdomności nie znikają, ale umierają. Z danych zbieranych w innych krajach wiemy, że umierają często w młodym wieku, i że w przeciwieństwie do popularnych wyobrażeń, zgony w wyniku wychłodzenia stanowią tylko niewielki odsetek tych śmierci. Wiemy także, że sam kryzys bezdomności przyczynia się do przedwczesnej śmierci. Badając śmiertelność możemy więc wskazać krytyczne luki w systemie wsparcia.
Projekt badawczy finansowany ze środków Narodowego Centrum Nauki (numer projektu 2022/45/B/HS6/00322).
In the fourth episode of our podcast we present Maeve McClenaghan’s book and its impact on collecting data about homeless deaths in the UK. (in Polish)
Śledztwo dziennikarskie – czwarty odcinek podcastu
W czwartym odcinku podcastu przedstawiamy książkę Maeve McClenaghan pt.: „Bez stałego miejsca zamieszkania. Życie i śmierć zapomnianych bezdomnych w Zjednoczonym Królestwie”. Dziennikarskie śledztwo Maeve zapoczątkowało oddolne zbieranie danych o przypadkach śmierci osób doświadczających bezdomności, a także przyczyniło się do rozpoczęcia szacowania liczby tych zgonów przez urzędy statystyczne.
Fact-checking and sources
W intro i zamknięciu podcastu wykorzystałyśmy głos Maeve, która czyta fragment książki na profilu facebookowym The Reading Agency.
Książka nie jest przetłumaczona na polski. Tytuł i wszystkie przytoczone fragmenty w tłumaczeniu Magdaleny.
Ograniczeniem danych ONS, o których Magdalena nie wspomina, jest także to, że dotyczą one Anglii i Walii. Szkocja od 2020 i Północna Irlandia od 2023 roku sporządzają własne zestawienia stosując nieco inne metody. Najnowsze szacunki Office for National Statistics wraz z opisem zastosowanych metod:
What is homelessness? How many people die in Poland per year while experiencing homelessness? What are the health costs of homelessness? Listen to the third episode of our podcast (in Polish).
Zdrowotny koszt bezdomności – trzeci odcinek podcastu
Co to jest bezdomność? Ile osób w ciągu roku w Polsce umiera doświadczając bezdomności? Jaki jest koszt zdrowotny bezdomności? O tym rozmawiamy w trzecim odcinku naszego podcastu.
Cytowane przez Ewelinę badania z Olsztyna, prowadzone przez Jerzego Romaszko opisane są w artykule, którego autorami są Jerzy Romaszko, Iwona Cymes, Ewa Dragańska, Robert Kuchta, Katarzyna Glińska-Lewczuk, a który jest dostępny tutaj: Mortality among the homeless: Causes and meteorological relationships
ICD-11 to najnowsza obowiązująca od 2022 roku Międzynarodowa Klasyfikacja Chorób składająca się z około 85 tysięcy kodów służących do opisu chorób, objawów, urazów, a także społecznych warunków pacjentów. ICD-11 zawiera po raz pierwszy kategorię „Problemy związane z mieszkaniem” (QD71). Używanie przyjętych na całym świecie kodów ma na celu ułatwienie monitorowania stanu zdrowia całej populacji na świecie oraz prowadzenie epidemiologicznych i demograficznych badań porównawczych. „Śmieciowe kody” (ang. garbage codes), o których rozmawiają Magdalena i Ewelina, to duży problem choćby w międzynarodowym raportowaniu przyczyn zgonów w Polsce. Jak podaje GUS, cytując WHO, kody śmieciowe to „kody odpowiadające niedokładnym i nieścisłym opisom stanów i chorób, które uniemożliwiają precyzyjne określenie przyczyny zgonu”. Definicja i statystyki są dostępne tutaj: Główny Urząd Statystyczny / Obszary tematyczne / Ludność / Statystyka przyczyn zgonów / Umieralność i zgony według przyczyn w 2020 roku
Badanie, o którym wspomina pod koniec rozmowy Ewelina, w którym monitorowano osoby, korzystające ze schronisk dla osób w kryzysie bezdomności także po opuszczeniu przez nich placówki (Olech, P., Jaskulski, P., Linowski, Ł. (2021) Współpraca szpitali z Ośrodkami Pomocy Społecznej w zapewnieniu pomocy osobom bezdomnym po opuszczeniu szpitala), jest częścią większego projektu „Współpraca szpitali z ośrodkami pomocy społecznej w zapewnieniu pomocy osobom bezdomnym po opuszczeniu szpitala”. Jego wyniki opublikowano w tomie: „Pokonać bezdomność 2021. Usługi medyczne i opiekuńcze. Deinstytucjonalizacja”, Jakub Wilczek (ed.) Zabrze: Ogólnopolska Federacja na rzecz Rozwiązywania Problemu Bezdomności. Jak wskazują autorzy, 10% śmiertelność, dotyczy „rocznego przepływu ewidencyjnego placówek”, czyli osób, które choć raz skorzystały ze schronisk i noclegowni. Wydaje się jednak, że autorzy nie uwzględnili zmiennego okresu obserwacji monitorowanych osób, a zatem śmiertelność 10,3% dla całego okresu jest przeszacowana. Ten błąd powtarzamy jednak w rozmowie.
17th European Research Conference on Homelessness organized by the European Observatory on Homelessness and FEANSTA was held in Leuven, Belgium in September, 2023. Magdalena was invited to deliver a keynote lecture on homelessness and migration. This presentation concerned Magdalena’s previous work on the homelessness of EU-migrants. It has been a good opportunity to reflect on these previous research experiences in the new political context. You can find this presentation titled: „Homelessness and Migration: Parallels of Research, Political Discourses and Individual Experiences” and all other materials from the conference here: https://www.feantsaresearch.org/en/conference-presentations/2023/09/14/?bcParent=760
Europejska konferencja badawcza na temat bezdomności
We wrześniu 2023 po raz 17-ty odbyła się europejska konferencja organizowana przez European Observatory on Homelessness i FEANSTę w Leuven, w Belgii. Magdalena została zaproszona do wygłoszenia wykładu plenarnego o bezdomności i migracjach. Choć ten wykład dotyczył jej dawnych projektów, była to świetna okazja do refleksji nad badaniami bezdomności migrantów w nowym kontekście politycznym. Prezentację Magdaleny pod tytułem: „Homelessness and Migration: Parallels of Research, Political Discourses and Individual Experiences” i wszystkie materiały z konferencji znajdują się pod tym linkiem: https://www.feantsaresearch.org/en/conference-presentations/2023/09/14/?bcParent=760
Late November 2023, an annual conference organized by the Polish Federation of Organizations Working with the People Experiencing Homelessness was held in Warsaw. A research report by Magdalena Mostowska, Małgorzata Sieńczyk, Aneta Szarfenberg, and Ryszard Szarfenberg was presented. It contains a review of recent practices and recommendations concerning an organization of the national homelessness count in Poland. Magdalena was responsible for a review of foreign homelessness surveys and recommendations. This report is available here: https://drive.google.com/file/d/1zVfH1VlD2Z31SUUi7Cgk9Ziqt05xxhhP/view (in Polish)
Coroczna konferencja „Pokonać bezdomność”
W listopadzie 2023 odbyła się w Warszawie konferencja „Pokonać bezdomność” organizowana przez Ogólnopolską Federację Organizacji na rzecz Rozwiązywania Problemu Bezdomności finansowana przez Ministerstwo Rodziny i Polityki Społecznej w ramach programu „Pokonać bezdomność. Program pomocy osobom bezdomnym”. Na konferencji zaprezentowany został raport: „Rekomendacje do ogólnopolskiego badania liczby osób bezdomnych”. Raport przygotowali: Magdalena Mostowska, Małgorzata Sieńczyk, Aneta Szarfenberg i Ryszard Szarfenberg. Magdalena była odpowiedzialna za przegląd metod badań zagranicznych oraz część rekomendacji. Cały raport do pobrania tutaj: https://drive.google.com/file/d/1zVfH1VlD2Z31SUUi7Cgk9Ziqt05xxhhP/view
